FCA (Free Carrier – Taşıyıcıya Masrafsız) teslim şekli, uluslararası ticarette sıklıkla kullanılan ve satıcının, malları belirlenen noktada taşıyıcıya teslim ettiği bir teslim yöntemidir. Bu yöntemde, satıcı ihracat gümrük işlemlerini tamamlar ve malları alıcının belirttiği taşıyıcıya teslim eder. Teslim noktası genellikle lojistik merkezleri, havaalanları, depolar veya taşıma terminalleri olabilir.
Bu yazıda FCA teslim şeklinin avantajlarını, tarafların sorumluluklarını, uygulama süreçlerini ve diğer teslim şekilleriyle farklarını detaylıca ele alacağız. Ayrıca, Türkiye Gümrük Mevzuatı’na göre dikkat edilmesi gereken hususları ve fiyat hesaplama yöntemlerini inceleyeceğiz.
Rehber →
FCA Teslim Şeklinin Avantajları
Satıcı İçin Avantajlar
- Sorumluluk Sınırlandırması: Mallar taşıyıcıya teslim edildiğinde satıcının sorumluluğu sona erer.
- Lojistik Maliyetlerden Tasarruf: Satıcı, taşıma sürecindeki masraflardan sorumlu olmadığı için maliyet avantajı sağlar.
- Kolay Gümrük Süreci: Satıcı yalnızca ihracat gümrük işlemlerinden sorumludur.
- Tüm Taşıma Modlarına Uygunluk: FCA teslim şekli karayolu, denizyolu, havayolu ve demiryolu taşımacılığı için uygundur.
Alıcı İçin Avantajlar
- Kontrol Esnekliği: Alıcı, taşıma sürecini kendi ihtiyaçlarına göre düzenleyebilir.
- Daha Uygun Navlun Anlaşmaları: Alıcı, kendi seçtiği taşıyıcıyla çalışarak ekonomik taşımacılık çözümleri geliştirebilir.
- Risk Yönetimi: Taşıma sigortası ve süreç yönetimi alıcının kontrolündedir.
FCA Teslim Şeklinde Tarafların Sorumlulukları
Sorumluluklar | Satıcı | Alıcı |
Mal Hazırlama | Malları hazırlar ve paketler | Malların ithalat belgelerini hazırlar |
Gümrük İşlemleri | İhracat gümrük işlemlerini tamamlar | İthalat gümrük işlemlerini yürütür |
Teslimat | Malları alıcının belirlediği taşıyıcıya teslim eder | Malları taşıyıcıdan teslim alır |
Taşıma Organizasyonu | Taşıyıcıya malları teslim eder | Taşıyıcıyla sözleşme yapar ve navlun ücretini öder |
Risk ve Masraflar | Taşıyıcıya teslim edilene kadar sorumludur | Teslim alındıktan sonra sorumludur |
FCA Teslim Şekli Nasıl Yapılır?
- Satış Sözleşmesi: Satıcı ve alıcı, teslim noktası ve koşullarını belirten bir satış sözleşmesi yapar.
- Taşıma Düzenlemeleri: Alıcı taşıyıcıyı seçer ve teslim tarihini belirler.
- Gümrük İşlemleri: Satıcı ihracat gümrük beyannamesini hazırlar ve işlemleri tamamlar.
- Malların Paketlenmesi: Satıcı malları uygun şekilde paketleyerek taşıyıcıya teslim etmeye hazır hale getirir.
- Teslimat: Mallar belirlenen taşıyıcıya teslim edilir.
- Nakliye ve Sigorta: Alıcı taşıma sigortasını yaptırır ve navlun bedelini öder.
FCA Teslim Şeklinin Kullanım Alanları
- Tüm taşıma modları (karayolu, havayolu, denizyolu, demiryolu) için uygundur.
- İhracat ve ithalat süreçlerinde esneklik sağlar.
- Lojistik firmalarıyla yapılan taşıma sözleşmelerinde tercih edilir.
- Çoklu taşıma modlarının kullanıldığı multimodal taşımacılıkta idealdir.
Türkiye Gümrük Mevzuatına Göre FCA’da Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
- Gümrük Beyannamesi: İhracatçı, GTIP kodlarını doğru belirlemeli ve beyannameleri eksiksiz düzenlemelidir.
- Vergi ve Harçlar: KDV muafiyeti dışındaki vergiler satıcı tarafından ödenmelidir.
- Belge Hazırlığı: Ticari fatura, paketleme listesi ve menşe şahadetnamesi eksiksiz olmalıdır.
- Denetimler: Gümrük memurlarıyla işbirliği yapılmalı ve gerekli bilgiler sağlanmalıdır.
FCA Teslim Şeklinde Fiyat Nasıl Hesaplanır?
FCA fiyatı hesaplanırken şu unsurlar dikkate alınır:
Maliyet Kalemi | Açıklama |
Ürün Maliyeti | Ürünün üretim veya tedarik maliyeti |
Kar Payı | Satıcının hedeflediği kâr marjı |
Paketleme ve Yükleme | Ürünün güvenli taşınması için yapılan harcamalar |
İç Nakliye | Malların satıcının tesisinden taşıyıcıya ulaştırılması maliyeti |
İhracat Gümrük Masrafları | İhracat için gerekli gümrük işlemleri ve ilgili vergiler |
FCA Fiyat Formülü:
FCA Fiyatı = Ürün Maliyeti + Kar Payı + Paketleme Masrafları + İç Nakliye Masrafları + İhracat Gümrükleme Masrafları
FCA ile Diğer Teslim Şekilleri Arasındaki Farklar
FCA vs FOB (Free On Board)
Kriter | FOB | FCA |
Teslimat Yeri | Mallar gemiye yüklenir | Mallar taşıyıcıya teslim edilir |
Riskin Geçişi | Mallar gemiye yüklendiğinde | Mallar taşıyıcıya teslim edildiğinde |
Taşıma Modu | Yalnızca denizyolu | Tüm taşıma türleri |
FCA vs EXW (Ex Works)
Kriter | FCA | EXW |
Teslimat Yeri | Taşıyıcıya teslim | Satıcının deposunda teslim |
Gümrük İşlemleri | Satıcı ihracat gümrüğünü yapar | Alıcı tüm gümrük işlemlerini yapar |
Yükleme Sorumluluğu | Taşıyıcıya teslim eden taraf sorumludur | Alıcı yüklemeyi organize eder |
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
FCA teslim şekli ne demek?
FCA (Free Carrier) teslim şekli, satıcının malları alıcının belirttiği taşıyıcıya teslim ettiği uluslararası ticaret yöntemidir.
FCA teslim şeklinde sigorta kime aittir?
Sigorta alıcının sorumluluğundadır, satıcı sigorta yaptırmak zorunda değildir.
FCA teslim şeklinde nakliye ücretini kim öder?
Nakliye ücreti alıcıya aittir, satıcı yalnızca taşıyıcıya teslim noktasına kadar olan masrafları karşılar.
Bu yazıda FCA teslim şeklinin tüm detaylarını ele aldık. FCA’nın uluslararası ticaretteki avantajları ve dikkat edilmesi gereken noktaları göz önünde bulundurarak doğru teslimat yöntemini seçebilirsiniz.
İlginizi çekebilir: Çeki Listesi Nedir?